De fokker speelt geen enkele rol in de opvoeding van de pups

In mijn werkzaamheden rondom de gedragsbegeleiding en herplaatsing van Sennenhonden kom ik met veel verschillende mensen en (Sennen)honden in aanraking. “Zoveel mensen, zoveel meningen”, een uitspraak die zeker in het hondenwereldje – en met name in de hondenfokkerij – opgaat. Toch gebeurt het met enige regelmaat dat ik word geconfronteerd met situaties en/of uitspraken die mij – ondanks dat ik in de afgelopen jaren de nodige ervaringen heb opgedaan – in meer of mindere mate aan het denken zetten en mij het besef verschaffen dat er nog heel wat werk aan de winkel is. Zo is de titel van dit artikel gebaseerd op één van de uitspraken waarmee ik in de afgelopen weken werd geconfronteerd. Een uitspraak, die toch wel enige nuancering behoeft...

Vaak hoor je mensen zeggen: “Mijn hond komt niet van een fokker, maar van een particulier die gewoon eens een keer een nestje wilde fokken, voor de hobby'. Kennelijk heerst er in onze huidige maatschappij nog steeds een beeld dat 'fokkers' mensen zijn die:

op grote schaal fokken en/of
beroepsmatig fokken en/of
op een andere wijze 'meer' of 'anders' zijn dan de gemiddelde particulier die een nestje honden fokt

Fokker is iedereen die, beroepsmatig of hobbymatig, één of meerdere nestjes pups fokt. Bij de vraag wie er 'fokker' is, gaat het dus uitsluitend om de activiteit 'fokken' en niet om de intentie waarmee dit gebeurt of de omvang van de fokactiviteiten. De fokkers die bij een rasvereniging zijn aangesloten en fokken volgens de regels van deze vereniging, zijn per definitie hobbyfokkers. Stuk voor stuk zijn het mensen met hart voor – uiteraard – hun eigen honden, maar zeker ook voor het ras en het voortbestaan van dat ras. Door volgens de regels van de rasvereniging te fokken willen zij op een verantwoorde manier een bijdrage leveren aan het voortbestaan van het ras. In dat opzicht onderscheiden zij zich zeker van de gemiddelde particulier die een nestje honden fokt, maar feit blijft dat ook de fokkers die via de rasvereniging fokken gewone particulieren zijn die af en toe een nestje honden fokken. En ja, dan zijn er natuurlijk ook nog de broodfokkers...

In dit artikel ga ik gemakshalve even voorbij aan de redenen waaróm een fokker verantwoord zou moeten fokken en wat dat 'verantwoord fokken' dan precies inhoudt. Dat onderwerp biedt meer dan voldoende aanknopingspunten om er een zelfstandig artikel aan te wijden. Dit artikel staat stil bij de relatie tussen de opvoeding van de pups en de periode dat de pups bij de fokker verblijven, ongeacht op welke wijze en met welke reden de pups zijn gefokt.

Het fokken van een nestje pups is een verantwoordelijke taak. Niet alleen omdat wij mensen de beslissing hebben genomen dát er een nestje pups gaat komen en daardoor dus verantwoordelijk zijn voor de pups, maar veel meer nog omdat in de periode die de pups in het nest bij de fokker doorbrengen, de basis moet worden gelegd voor de verdere opvoeding van de pups. Ook het gedrag van de ouderdieren neemt hierin een cruciale plaats in. Om u een indruk te geven wat er vanuit opvoedings- en gedragsoogpunt zoal komt kijken bij het fokken van een nestje pups, is hierna een niet-limitatieve opsomming gegeven van taken en verantwoordelijkheden van de fokker. Het is goed om nogmaals te benadrukken dat deze opsomming geldt voor íedereen die een nestje pups fokt en niet alleen voor fokkers die via een rasvereniging fokken.

De fokker moet voldoende inzicht hebben in het gedrag en het karakter van de teef, om de beslissing te kunnen nemen of de teef geschikt is om mee te gaan fokken. De teef zal acht weken lang hét voorbeeld zijn voor de pups en zij zullen veel van haar gedrag gaan overnemen.
Om een objectief oordeel te krijgen over het gedrag van de teef is een gedragstest zinvol Voor de meeste rassen geldt dat een gedragstest via de rasvereniging kan worden afgelegd indien de teef over een stamboom beschikt, maar voor de rassen waarbij dit niet het geval is en voor stamboomloze honden is de MAG-test of TOP-test beschikbaar. Ook kunt u uw hondenschool om een gedragstest vragen.
De fokker moet zich een oordeel vormen over het gedrag en het karakter van de dekreu die wordt ingezet. Weliswaar zal de dekreu doorgaans niet aanwezig zijn bij de opgroeiende pups, toch is het vanwege mogelijke erfelijke aanleg noodzakelijk dat ook de dekreu geschikt is bevonden om mee te fokken.
Ook voor de dekreu is een gedragstest (of MAG-test of TOP-test of een gedragstest op de hondenschool) zinvol, om een objectief oordeel te krijgen over diens gedrag.
Omdat ook de gezondheid van de teef van belang is en bovendien van invloed kan zijn op gedrag en gezondheid van de pups, dient de fokker zich er van te overtuigen dat de teef in goede gezondheid verkeert. Informeer ook naar de voor uw ras van toepassing zijnde gezondheidsonderzoeken.
Wat voor de gezondheid van de teef is opgemerkt, geldt eveneens voor de gezondheid van de dekreu.
Tijdens de dracht is het van belang om de teef te observeren, om vast te kunnen stellen of en op welke wijze haar gedrag wordt beïnvloed door het feit dat zij drachtig is.
De fokker zorgt voor een optimale plek van de werpkist, een plek die de teef en de pups warmte, veiligheid en rust biedt, maar die zeker niet geïsoleerd van de leefruimte van de fokker mag liggen.
Zodra de pups worden geboren stimuleert de fokker het eerste contact tussen de teef en de pups en is de fokker bedacht op signalen die zouden kunnen wijzen op een mogelijke verstoting van één of meer pups door de teef.
In de eerste weken na de geboorte houdt de fokker nauwkeurig de ontwikkeling van de pups bij. Met name het gaan functioneren van de zintuigen en het gaan verkennen van de directe omgeving door de pups zijn hierbij van belang, om signalen voor eventuele achterstanden/problemen vroegtijdig op te kunnen pikken.
De fokker neemt de pups veelvuldig in de hand zodat zij zo goed mogelijk wennen aan het contact met mensen en het opgepakt worden door mensen.
Gedurende alle momenten waarop de fokker de pups in de handen neemt om hun gezondheid en fysieke ontwikkeling te kunnen monitoren, wordt gelijk geobserveerd hoe de pups reageren op dit fysieke contact met de fokker.
De fokker zorgt er voor dat er, vanaf het moment dat de pups de omgeving gaan verkennen, voldoende en afwisselende speeltjes in de werpkist aanwezig zijn en stimuleert het spelen met deze speeltjes.
De fokker observeert het gedrag van de pups, zowel onderling, als in de interactie met de teef én in de interactie met de fokker en zijn gezin.
De fokker zorgt voor een intensieve socialisatie van de pups, op zoveel mogelijk verschillende 'soorten' mensen (groot, klein, dik, dun, kaal, gekleurde huid, etc), op andere dieren, op voorwerpen, etc.
De fokker zorgt voor gewenning van de pups aan de meest voorkomende huis-, tuin- en keukengeluiden.
De fokker zorgt voor een nauwkeurige vastlegging van de ontwikkeling van de pups, zodat per pup een goed beeld kan worden geschetst van het karakter en het gedrag dat de pup in diverse situaties vertoont.
De fokker stimuleert het contact van de aspirant-pupkopers met de teef en haar gehele nest en observeert het gedrag van zowel de teef als haar pups tijdens al deze contactmomenten.
Indien de teef haar pups wil beschermen tegen het bezoek dient de fokker de teef zodanig te begeleiden dat deze het bezoek alsnog accepteert en ook toestaat dat het bezoek haar en haar pups aanraakt en haar pups oppakt.
De fokker is steeds bereid tot het verstrekken van ras- en gedragsinformatie aan aspirant-pupkopers en stelt hen daarmee in staat te beoordelen of het ras van hun keuze ook daadwerkelijk bij hen en hun leefsituatie past.
De fokker voert meerdere gesprekken met de aspirant-pupkopers om hun motivatie, kennis en ervaring zo goed mogelijk in te kunnen schatten.
De fokker zorgt voor een zo goed mogelijke match tussen de pups en de aspirant-pupkopers en informeert de aspirant-pupkopers uitgebreid over de pup die het beste bij hen en hun situatie past.
De fokker geeft de pups niet af voordat deze tenminste zeven weken oud zijn. Het Besluit van 25 januari 1996, houdende regelen ter zake van het scheiden van dieren van het ouderdier (Besluit scheiden van dieren), stelt de minimumleeftijd voor pups die het nest mogen verlaten op zeven weken. Dit betreft een wettelijke regeling, die voor alle honden geldt. Veel rasverenigingen adviseren echter om de pups tot de leeftijd van tenminste acht weken bij de fokker te laten. Neem dat advies ter harte, uw pup heeft de opvoeding in het nest écht nodig!
De fokker voorziet de pupkopers van voldoende tips en adviezen voor de eerste tijd dat zij de pup in huis hebben en blijft, ook nadat de pups het nest hebben verlaten, bereid om de pupkopers van tips en adviezen te voorzien.
De fokker staat klaar voor de pupkopers indien er zich problemen voordoen en is bereid om mee te denken over mogelijke oplossingen.
Indien noodzakelijk is de fokker bereid de pup terug te nemen en een nieuw thuis voor de pup te zoeken. Naarmate de pup ouder wordt, wordt de plicht tot het terugnemen van een pup geleidelijk vervangen door de bereidheid tot het terugnemen van een pup. De fokker dient echter altijd als eerste van een voornemen/noodzaak tot herplaatsing op de hoogte te worden gesteld en dient in de gelegenheid te worden gesteld de pup of inmiddels volwassen hond terug te nemen, indien mogelijk en gewenst.

Het fokken van een nestje honden is een activiteit die, zoals bovenstaande opsomming weergeeft, zeer veel taken en verantwoordelijkheden met zich meebrengt. De voorbereidingen voor een dekking en de begeleiding van de teef en haar pups vergen niet alleen veel tijd en energie, maar ook kynologische kennis, kynologisch inzicht én kennis van diverse, al dan niet door de overheid ingestelde, regels op het gebied van dierenwelzijn. Fokken doe je dan ook niet 'omdat het je leuk lijkt om eens pups te hebben' of 'omdat je je eigen hond zo leuk vindt en er graag een pup van wilt hebben'. Nee, fokken doe je vanuit een overtuiging, de liefde voor een ras en de wens om een bijdrage te leveren aan het – op een verantwoorde manier – in stand houden van dat ras.

Ik wil er nogmaals expliciet op wijzen dat bovenstaande opsomming zich met name richt op aspecten die te maken hebben met de ontwikkeling en opvoeding van de pups, vanuit gedragsoogpunt bezien. Alle taken en verantwoordelijkheden van de fokker zijn er op gericht om de pups een solide basis te kunnen bieden, een basis waarop bij de verdere ontwikkeling en opvoeding van de pups door de pupkopers kan worden voortgebouwd. Uiteraard heeft een fokker daarnaast een veelheid van taken en verantwoordelijkheden op het gebied van algemene verzorging en gezondheid. Deze punten zijn zeker niet minder belangrijk maar zijn, in verband met het doel van dit artikel, niet expliciet benoemd.

Uit het bovenstaande zal het u duidelijk zijn geworden dat de fokker een cruciale rol speelt in de opvoeding van de pups, ook al vindt die opvoeding voor het grootste gedeelte plaats wanneer de pups éénmaal bij hun nieuwe baasjes zijn. Bent u fokker, dan hoop ik dat u de informatie in dit artikel van harte onderschrijft en er nog eens aan terugdenkt wanneer u uw volgende nestje pups gaat fokken. Bent u aspirant-pupkoper, dan hoop ik dat u met de inzichten die dit artikel biedt, een extra kritische blik zult werpen op de fokker waar u uw pup gaat kopen.

Een 100%-garantie op een probleemloze pup kan helaas niemand u geven, pups blijven nu éénmaal levende wezens en wij mensen hebben geen volledige grip op Moeder Natuur. Waar het om gaat is dat u een pup uitzoekt bij een fokker die er alles aan heeft gedaan om uw pup een zo verantwoord mogelijke start te geven. Want alleen dán kunt u voortbouwen op de gedegen basis die door de fokker is gelegd.

“De fokker speelt geen enkele rol in de opvoeding van de pups.....” Na het lezen van dit artikel weet u wel beter!